سرمايه گذاري در بازارهاي مالي

به دليل تحريم هاي اقتصادي، كسري بودجه و رشد نقدينگي در سال هاي اخير، همواره شاهد افت ارزش ريال در برابر دلار بوده ايم و در اين ميان بسياري از بنگاه هاي اقتصادي، واحدهاي توليدي و... از اين موضوع آسيب ديده اند؛ اما در بازار سرمايه، شركت هايي وجود دارند كه نه تنها بالا رفتن قيمت دلار به عملكرد آن ها آسيبي وارد نمي كند، بلكه موجب سودآوري بيشتر اين شركت ها مي شود و به طور كلي مي توان گفت كه از افت ارزش ريال در برابر دلار، حداكثر استفاده را مي برند؛ چنين سهم هايي را اصطلاحا سهم هاي دلاري مي نامند و فعالان بازار سرمايه معتقدند كه سرمايه گذاري در اين شركت ها بهترين استراتژي در دوران تورم است، به همين دليل در ادامه مقاله به معرفي سهم هاي دلاري بورس مي پردازيم.

سهم هاي دلاري چه ويژگي هايي دارند؟

اولين سوالي كه پيش مي آيد اين است كه سهم هاي دلاري بازار سرمايه چه ويژگي هايي دارند كه آن ها را از ساير شركت ها متمايز مي كند؟ پاسخ اين سوال را بايستي در عوامل موثر بر سودآوري و عملكرد اين شركت ها جستجو كرد و به طور كلي چندين عامل در بازدهي آن ها تاثير دارد كه در ميان فعالان بازار سرمايه آن ها را به سهم دلاري معروف كرده است كه در ادامه اين ويژگي ها را به شما معرفي مي كنيم.

قيمت هاي جهاني

تعداد زيادي از گروه ها و شركت هاي فعال در بازار سرمايه، قيمت گذاري دستوري بر روي محصولات آن ها اعمال نمي شود و نرخ هاي فروش آن ها كاملا منطبق با قيمت هاي جهاني است و نوسانات در بازارهاي جهاني مي تواند بر سودآوري اين واحدهاي توليدي اثرگذار باشد. از طرف ديگر، براي تبديل كردن قيمت هاي جهاني به نرخ هاي ريالي، بايستي آن ها را در قيمت دلار داخلي (قيمت دلار نيمايي) ضرب كنيم؛ بنابراين افزايش نرخ دلار به شكل مستقيم بر روي نرخ هاي فروش بسياري از شركت ها موثر است و بالا رفتن قيمت دلار نه تنها به ضرر آن ها نيست، بلكه سودهاي چشمگيري را براي آن ها خلق مي كند.

صادرات

بسياري از شركت هاي فعال در بازار سرمايه، علاوه بر بازار داخلي، بخشي از محصولات خود را به كشورهاي ديگر صادر مي كنند و همانطور كه مي دانيد، فروش كالا در بازارهاي بين المللي با ارزهايي مانند دلار و يورو و براساس نرخ هاي جهاني صورت مي پذيرد؛ بنابراين هرچقدر كه نرخ دلار بيشتر شود، اين شركت ها محصولات خود را با حاشيه سود بالاتري مي فروشند. بالا بودن حاشيه سود شركت هاي صادرات محور به اين دليل است كه آن ها عمدتا هزينه هاي خود مانند دستمزد كارگر و... را به ريال حساب مي كنند، اما نرخ هاي فروش آن ها به دلار است.

دارايي هاي دلاري

در سال هاي اخير، تورم بخش جدايي ناپذير اقتصاد ايران بوده است و عواملي همچون تحريم هاي اقتصادي، كسري بودجه و رشد نقدينگي، ارزش ريال در برابر دلار را تضعيف كرده است. احتمالا شما نيز به عنوان يك شهروند ايراني، بالا رفتن سطح عمومي قيمت دارايي هايي مانند سهام، طلا، خودرو، مسكن و...را احساس كرده ايد؛ اما بايستي خاطر نشان كرد كه اين افزايش قيمت ها، فقط به صورت ريالي است و اگر ارزش دلاري اين دارايي ها را محاسبه كنيم، متوجه مي شويم كه هيچگونه تغييري در قيمت هاي دلاري آن ها به وجود نيامده است.

به عنوان مثال، قيمت سهام يك شركت در سال 1388، 1000 تومان بوده است و قيمت دلار در اين سال نيز، در محدوده 1000 تومان معامله شده است، در حال حاضر و پس از گذشت 12 سال، قيمت دلار در بازار آزاد به 26,000 تومان رسيده است و قيمت همان سهم نيز در محدوده 26 هزار تومان معامله مي شود؛ بنابراين در سال 1388 قيمت اين سهام، 1 دلار بوده و در حال حاضر نيز همان 1 دلار است و به لحاظ دلاري هيچ تغييري نداشته است.

بنابراين دارايي هاي دلاري خود را با تورم و افت ارزش ريال هماهنگ مي كنند و ارزش دلاري خود را حفظ مي كنند؛ بسياري از شركت ها و سهم هاي دلاري، دارايي هايي همچون ماشين آلات و تجهيزات، زمين، املاك، ساختمان و...دارند و بالا رفتن قيمت دلار داخلي، باعث افزايش ارزش ريالي اين دارايي ها مي شود و سهم هاي دلاري از اين موضوع استفاده مي كنند و قيمت سهام آن ها نيز بالا مي رود.

نكته: لازم به ذكر است كه دارايي هاي دلاري موضوع مشترك بين سهم هاي دلاري و ريالي است؛ چراكه شركت هايي كه به عنوان سهم هاي ريالي در بازار سرمايه شناخته مي شوند نيز همين دارايي ها را در اختيار دارند و در سيكل هاي تورمي از افزايش قيمت ريالي آن ها منتفع مي شوند.

گروه و سهم هاي دلاري

بخش بزرگي از گروه ها و شركت هاي بازار سرمايه را مي توان به عنوان سهم هاي دلاري در نظر گرفت و اكثر اين شركت ها به عنوان صنايع كاموديتي محور شناخته مي شوند و محصولات صادراتي دارند. برخي از اين گروه ها عبارت اند از:

• گروه محصولات شيميايي
• گروه فلزات اساسي
• گروه استخراج كانه هاي فلزي
• گروه فرآورده هاي نفتي
• و...

معروف ترين سهم هاي دلاري

تعدادي از سهم هاي دلاري در گروه هاي گفته شده، در بين فعالان بازار سرمايه شناخته شده هستند و اكثر آن ها را سهم هاي شاخص ساز تشكيل مي دهند.

• گروه فلزات اساسي: فولاد مباركه اصفهان (فولاد)، ملي صنايع مس ايران (فملي)، فولاد خوزستان (فخوز)، ذوب آهن اصفهان (ذوب) و...
• گروه محصولات شيميايي: صنايع پتروشيمي خليج فارس (فارس)، پتروشيمي زاگرس (زاگرس)، پتروشيمي خارك (شخارك)، پتروشيمي پرديس (شپديس) و...
• گروه استخراج كانه هاي فلزي: صنعتي و معدني چادرملو (كچاد)، معدني و صنعتي گل گهر (كگل)، سرمايه گذاري صدر تامين (تاصيكو) و...
• گروه فرآورده هاي نفتي: پالايش نفت اصفهان (شپنا)، پالايش نفت بندرعباس (شبندر)، پالايش نفت تهران (شتران)، پالايش نفت تبريز (شبريز)، پالايش نفت لاوان (شاوان) و...

بهترين استراتژي براي دوران تورم

فعالان بازار سرمايه، شركت هاي دلاري را همواره به عنوان سنگري در برابر طوفان هاي تورمي در نظر مي گيرند و استراتژي آن ها به اين شكل است كه در دوران ركود يا ثبات اقتصادي، ترجيح مي دهند پول خود را در سهم هاي ريالي سرمايه گذاري كنند و زماني كه انتظارات تورمي در جامعه بالاست و درآمدهاي ارزي دولت كاهش يافته است، پول خود را در سهم هاي دلاري سرمايه گذاري مي كنند. به اين دليل كه در دوران تورم كه قيمت دلار بالا مي رود، نرخ هاي فروش اين شركت ها نيز افزايش پيدا مي كند و حاشيه سود اين شركت ها بالا مي رود و از طرف ديگر، در سيكل هاي تورمي، ارزش ريالي دارايي ها نيز بالا مي رود و اين موضوع خود را در قيمت سهم هاي دلاري نشان مي دهد.

سهم هاي ريالي

در طرف مقابل سهم هاي دلاري، سهم هاي ريالي قرار دارند و افزايش نرخ دلار معمولا براي اين شركت ها خوب نيست و حاشيه سود آن ها را پايين مي آورد؛ در واقع، هزينه هاي اين شركت ها به دلار است، اما نرخ هاي فروش محصولات آن ها به ريال محاسبه مي شود. بنابراين در دوران تورم، سرمايه گذاري كردن در سهم هاي ريالي نمي تواند گزينه مناسبي باشد. سهم هاي ريالي معمولا هر چند وقت يكبار افزايش نرخ مي گيرند و از اين محل مي توانند عملكرد خود را بهبود ببخشند. سرمايه گذاران حرفه اي معتقدند كه برخلاف سهم هاي دلاري، سرمايه گذاري كردن در سهم ريالي در دوران ركود يا ثبات اقتصادي مي تواند گزينه بهتري باشد.

لازم به ذكر است كه افزايش نرخ محصولات شركت هاي ريالي، در سايت كدال منتشر مي شود و فعالان بازارهاي مالي مي توانند آن را مشاهده كنند. برخي از گروه هاي بازار سرمايه كه به عنوان گروه هاي ريالي شناخته مي شوند، عبارت اند از:

• گروه خودرو و ساخت قطعات
• گروه قند و شكر
• گروه محصولات غذايي
• گروه بانك ها و موسسات اعتباري
• گروه مخابرات
• گروه زراعت و خدمات وابسته
• و...

جمع بندي

بازار سرمايه ايران همواره تحت تاثير تورم بوده است و در ميان بورس هاي جهان، به عنوان يك بورس تورمي شناخته مي شود و اكثر سودسازي شركت هاي فعال در آن ناشي از تورم و بالا رفتن نرخ دلار است و ربطي به عملكرد و يا طرح هاي توسعه آن ها ندارد. از طرف ديگر، نرخ دلار بر روي بسياري از شركت هاي اين بازار به شكل مستقيم تاثيرگذار است و اين شركت ها را اصطلاحا به عنوان سهم هاي دلاري مي شناسند و عمدتا در صنايع كاموديتي محور و داراي بازار صادراتي مانند محصولات پتروشيمي، فولاد و...فعاليت مي كنند و به دليل تاثيرپذيري آن ها از تورم و نرخ دلار، همواره به عنوان بهترين استراتژي براي سرمايه گذاري در سيكل هاي تورمي شناخته مي شود.